ანდრო ენუქიძე: ადამიანის კარგ თვისებებს ხელი უნდა შეუწყო

ანდრო ენუქიძეს, ნიჭიერსა და მუდამ მშრომელ, გაწონასწორებულ პიროვნებას, თბილისში ყველა თეატრის მოღვაწე იცნობს და მის შემოქმედებას პატივს სცემს. მოკრძალებულ და თავმდაბალ რეჟისორს ურთიერთობაში ნაკლს ვერ უპოვით, ხოლო მისი შემოქმედება გამოირჩევა პროფესიონალიზმით, თეატრის კანონების ღრმა ცოდნით, რაც დღევანდელ ქართულ თეატრში იშვიათობას წარმოადგენს. რამდენიმე წლის წინ, ბატონი ანდრო ენუქიძე ბათუმის ილია ჭავჭავაძის სახელობის დრამატულ თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელად დანიშნეს. ამ ახალ ასპარეზზე, სულ რამდენიმე წელიწადში, მან ნაბიჯ-ნაბიჯ, მშვიდად და აუღელვებლად, ბათუმის დასს სტაბილური, შემოქმედებითი ატმოსფერო შეუქმნა. სანამ ანდრო ენუქიძეს ბათუმის დრამატული თეატრის დასის სამხატვრო ხელმძღვანელად დანიშნავდნენ, მას ამ უმშვენიერეს ქალაქში სამი სპექტაკლი ჰქონდა განხორციელებული და დასს, მის ტრადიციებს კარგად იცნობდა. საუბრის დაწყებამდე, ბატონმა ანდრომ მითხრა: „ამ თეატრის არქიტექტურა მიყვარს, ძალიან მადლიანი შენობაა. მგონია, რომ რემონტის დამთავრების შემდეგ, საუკეთესო იქნება და ამისთვის თავდაუზოგავად შრომობს „ქართუ“ ჯგუფი.“ ანდრო ენუქიძე, ბათუმის თეატრის განვლილ ცხოვრებაზე, აწმყოზე და მომავალ გეგმებზე გვესაუბრება.

ბატონო ანდრო, როდის გაიხსნება ბათუმის დრამატული თეატრის შენობა?

ამ თეატრის რემონტის დამთავრებას გვპირდებიან 2018 წლის ოქტომბერში... როცა ბათუმის თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელად დამნიშნეს, თეატრში მალე რემონტი უნდა დაეწყოთ, სავარაუდოდ ამ რემონტის ხანგრძლივობა ვიცოდით და დასის ფორმაში ყოფნის მიზნით, აჭარის ხელისუფლებას შენობით უზრუნველყოფა ვთხოვე და ვინაიდან იმ პერიოდში თეატრის რეპერტუარში ოთხი სპექტაკლი იყო და ეს ფაქტი ორწლიან გასტროლებს ვერ გაუძლებდა, ამიტომ ააშენეს პატარა სცენა და თეატრი დაშლას გადაურჩა.

ბატონო ანდრო, თქვენი სამხატვრო ხელმძღვანელობით „ახალი სცენის“ აქტიური მუშაობა, ყველამ იცის, მაგრამ მაინც მგონია, რომ თეატრი ელოდება რემონტის დამთავრებას...

დიახ, ეს მნიშვნელოვანი ფაქტორია. ჯერ „ახალი სცენის“ გახსნას ველოდებოდით - გაიხსნა, დავიწყეთ მუშაობა. მოგეხსენებათ ეს მცირე სცენაა, რომელსაც თავისი სპეციფიკა აქვს, „ახლო ხედით“ მუშაობა, მსახიობებისთვის ძალიან დიდი გამოცდილებაა, ახლა მაინტერესებს და სულმოუთქმელად ველოდები, ამ 3, 5 წლიანი შესვენების შემდეგ, როგორ ითამაშებენ დიდ სცენაზე. მინდა გითხრათ, რომ ხშირად ჩემი 3, 5 წლიანი მოღვაწეობა დაკავშირებული იყო ობიექტურ, გარე ფაქტორებთან, მაგრამ თეატრის ცხოვრება თავისი რიტმიდან არ ამოვარდნილა და რაც დავგეგმეთ, ყველაფერი ნამუსიანად გავაკეთეთ...

რაც მთავარია, თეატრი არ გაჩერებულა, დასი მუშაობს. რემონტის შემდეგ, რა ბედი ეწევა „ახალ სცენას“?

ჩვენი შენობა იქნება, ოღონდ მერე თამამი ექსპერიმენტების ალტერნატიული სივრცე გახდება. ძირითად შენობაში ორი სცენა გვექნება, ერთი დიდი, მეორე ექსპერიმენტული.

ესე იგი, ბათუმის თეატრს ექნება ორი ექსპერიმენტული სცენა. „ქართუ“ ჯგუფის ჩატარებული სამუშაოს შესახებ თუ გვეტყვით, საინტერესო იქნებოდა...

„ქართუ“ ჯგუფმა ძალიან დიდი სამუშაო ჩაატარა, დაასხა ახალი კონსოლი... ერთ დროს საოპერო დადგმებისთვის, სცენის გაფართოების მიზნით დანგრეული სარეპეტიციო დარბაზი აღადგინეს. ესე იგი, რკინა-ბეტონი და ა. შ. ეს ყველაფერი დამთავრებულია და გაკეთებულია უმაღლესს დონეზე. ახლა საჭიროა შენობის ჩაცმა-დახურვა, ანუ კოსმეტიკური რემონტი და რაც მთავარია, თეატრის აპარატურით აღჭურვა.

მინდა გითხრათ, რომ ქალაქის კლიმატური თავისებურებების გამო, რაც ადრე იყო სარდაფის დონეზე, ავიტანეთ მაღლა. უმნიშვნელო დეტალიც კი გულდინჯად მოფიქრებულია და გათვლილი. „ქართუ“ ფონდი, ყველა საკითხს ჩვენთან ათანხმებდა და ისეთი მორიდებით, ისეთი ზრდილობით აწარმოებდა საქმეს, რომ მე ასეთი ეთიკური სტანდარტი, საქართველოში არ გამიგია. არადა, გირეკავენ შენ საქმეზე, საოცარი ხალხია!

ამ პერიოდში, თქვენი ძალისხმევით თეატრის შემოქმედებითი მუშაობა არ გაჩერებულა. ბათუმის თეატრის სპექტაკლები ვნახეთ სხვადასხვა ფესტივალებზე: რეგიონული თეატრების ფოთის საერთაშორისო ფესტივალზე, თბილისის საერთაშორისო თეატრალურ ფესტივალზე, მიხეილ თუმანიშვილის სახელობის ხელოვნების საერთაშორისო ფესტივალზე „საჩუქარი“. წელს სპექტაკლები დადგეს რეჟისორებმა გიორგი შალუტაშვილმა, ნუგზარ გაჩავამ, ქეთი დოლიძემ... თეატრი იყო გასტროლებზე საზღვარგარეთ. სხვადასხვა დროს, მინახავს ბათუმის თეატრის სპექტაკლები და მარტივად შეამჩნევდი თეატრის შემოქმედებით მუხტს, ძალისხმევას. მე მგონია, რომ პროფესიული თვალსაზრისით, ბათუმის დასი საქართველოში  ერთ-ერთი მაღალ დონეზე დგას. მაგრამ გამოვყოფდი ბათუმის თეატრის მსახიობების განსაკუთრებულ სილაღეს, შინაგან თავისუფლებას, რაც დიდი ფიქრის შემდეგ, ზღვის სიახლოვეს დავუკავშირე თუ მეშლება?

ეს თვისებები, თეატრის ტრადიციასთან არის დაკავშირებული. სილაღე ზღვისპირა ქალაქს თან ახლავს, აქ ადამიანები უფრო გახსნილები არიან. ამასთან, მსახიობები სხვა ფრონტზე (ვგულისხმობ სერიალებს, რეკლამებს ანუ სატელევიზო პროდუქციას), ნაკლებად არიან დაკავებულები, ამიტომ ყურადღება არ ეფანტებათ. ეს ხალხი ამ ქალაქში ცხოვრობს და შრომობს თეატრში, რომელიც მისი სახლია და ამ დასს, თეატრის გარეშე ცხოვრება ვერ წარმოუდგენია. სწორედ ამის გამო ვეცადე, რაც შეიძლება ბევრი სპექტაკლი მქონოდა რეპერტუარში. ვთქვათ თუ გეგმაში მიწერია 7 სპექტაკლის დადგმა, ვდგამთ 9-10-ს. მაგალითად შარშან,  ბათუმის თეატრში დადგა სამმა უცხოელმა და ხუთმა ქართველმა რეჟისორმა...

ეს კარგი მაჩვენებელია, ბატონო ანდრო, ანუ მსახიობები შემოქმედებითი აზროვნებისთვის მზად არიან...

ბათუმის თეატრის დასი, პრაქტიკულად შვებულებაში არ გადის, იმიტომ რომ სიბეცეა ივლისს-აგვისტოში გამოაცხადო შვებულება, როცა მთელი საქართველო ბათუმშია და უცხოელებიც ბევრნი არიან. შარშან, ზაფხულის მაყურებლის ძირითადი სეგმენტი თბილისელები იყვნენ და თქვენ წარმოიდგინეთ, დონეცკიდან წამოსული და ბათუმში დასახლებული ხალხი. ჩვენთან უამრავი რუსულ ენოვანი მაყურებელი მოდის, იმიტომ რომ თავიანთ ქვეყანაში მიჩვეულები არიან თეატრში სიარულს და ამ ჩვევის განხორცილება აქაც უნდათ, ამას ხელი უნდა შევუწყოთ. განახლებული თეატრის გახსნის შემდეგ ჩვენ გვექნება მთარგმნელისთვის აპარატურა, რაც უცხოელი მაყურებლის დასწრებას და ჩვენი სპექტაკლების აღქმას გააიოლებს. მეტსაც გეტყვით, სწორედ ამ სილაღის გამო სხვადასხვა სკოლის, სხვადასხვა რჯულის, სხვადასხვა ტემპერამენტის კარგი რეჟისორები, ამ დასთან არაჩვეულებრივად მუშაობენ. თქვენ რომ ინტერნეტში მოძებნოთ ნებისმიერი უცხოელი რეჟისორის გვარი, რომლიც ჩვენთან მუშაობდა, იხილავთ მათი შემოქმედების გრძელ გვერდებს, საიდანაც გაარკვევთ, რომ ისინი თავის ქვეყნებში, ამ საქმის მოწინავე სპეციალისტები არიან.

როგორც ვიცი, ლიტვაში  სპექტაკლი დადგით, დასიც იმყოფებოდა საგასტროლოდ ლიტვაში და პოლონეთში...

ნებისმიერი საზღვარგარეთული გასტროლი ციკლური მუშაობის შედეგია. ჩვენთან დადგა რუმინელმა რეჟისორმა, მისი სპექტაკლი წავიღეთ რუმინეთში; ჩვენთან დადგა ლიტველმა რეჟისორმა, მან ლიტვაში განახორციელა ჩვენი თეატრის მიღება, პოლონელმა დადგა და მისი სპექტაკლი საგასტროლოდ პოლონეთში წავიღეთ.

ბათუმის თეატრში, ჩემი მუშაობის პირველი ორი წლის ამოცანა იყო - ევროპაში ბევრი მეგობრის შეძენა და ეს მოვახერხე. აქედან გამომდინარე, 2017 წლის სექტემბერში, უცხოეთში მეოთხე გასტროლს განვახორციელებთ. ჩვენ ვიყავით რუმინეთში, ლიტვაში, პოლონეთში, სადაც ოთხ ქალაქში ვითამაშეთ და მათ შორის 2016 წლის ევროპის კულტურის დედაქალაქში - ვროცლავში.

ანუ ის ორწლიანი ციკლი დასრულდა უხვი უცხოური გასტროლებით...

მინდა გითხრათ, რომ წარმატებული გასტროლები იყო. საქებარი რეცენზიები, სატელევიზიო სიუჟეტები არ მოგვკლებია. შემომთავაზეს ოთხი დადგმის განხორციელება და ეს უკვე წარმატებაა. ასევე, მიმდინარეობს მოლაპარაკება პანევეჟისის თეატრში დადგმის თაობაზე... იქ ძალიან საინტერესო ფაქტი მოხდა, 24 თებერვალს შედგა ჩემი სპექტაკლის პრემიერა და ის ვინც, ბათუმის თეატრიდან საგასტროლოდ იმყოფებოდა ლიტვაში, ყველა დაესწრო ჩემ იქაურ „ხანუმას“, 26 თებერვალს ვითამაშეთ იაცეკ გლომბის „რამდენი დემონიც გნებავთ“, მეორე დღეს გავემგზავრეთ პოლონეთში ორკვირიანი გასტროლით, ჩვენ სპექტაკლზე ბილეთებს ვერ იშოვიდით.

ვიცი, რომ პოლონეთში სპექტაკლები დაგიდგამთ და კარგად იცნობთ ამ ქვეყნის კულტურას. ერთ-ერთ მნიშვნელოვან თეატრალურ ცენტრში წარმატება, ერთობ საგულისხმო ფაქტია...

ჩემთვის ძალიან ახლობელია ის, რაც პოლონურ თეატრში ხდება და ეს ქვეყანა თეატრალურ ევროპაში სერიოზული და უპირობო ლიდერია. ახლა ნელ-ნელა კონკრეტდება პოლონეთში ჩემი ახალი სპექტაკლის დადგმის ვადები.

და რომელ პიესას აირჩევთ, ბატონო ანდრო?

ძირითადად მთხოვენ ქართულ მასალას, გნებავთ კლასიკას, გნებავთ თანამედროვეს...

ბატონო ანდრო, უცხოეთში გასტროლების ჩატარებაზე ვინ გეხმარებათ?

ჩვენი თეატრის ბიუჯეტში ეს იყო ჩადებული. ესე იგი, ჩამოდის პოლონელი, დგამს სპექტაკლს, მერე მე ვდგამ სპექტაკლს და ეს ორი წარმოდგენა ნახა პოლონელმა რეჟისორმა და მომავალ წელს  გასტროლებს ვგეგმავთ, ამასთან მივდივართ კულტურის სამინისტროში და ვამბობთ, რომ ეს გასტროლები რეალურია - აი, უცხოური მხარე აქ არის, კულტურის მინისტრის კაბინეტში ზის... და ეს ფული ავტომატურად ჩვენი თეატრის ბიუჯეტში შედის. პოლონეთი თავის თავზე იღებს სასტუმროში ცხოვრების ხარჯებს, უფასო სცენებს, ჩვენ გადასვლა-გადმოსვლას ქალაქებში და ა. შ. მე მაგალითად, ჩემი ფულით ჩავედი მხოლოდ ლიტვამდე, იმიტომ რომ იქ გვქონდა პირველი სპექტაკლი, პანევეჟისიდან ავტობუსით პოლონეთში გადავედით, ჩვენი ხარჯით  და როგორც კი აღმოვჩნდით ლებნიცაში, რომელიც საბაზისო ქალაქი იყო, დანარჩენი ხარჯები თავის თავზე პოლონურმა მხარემ აიღო... არ მახსენდება ასეთი ხანგრძლივი გასტროლი, ორკვირიანი და ამასთან, პოლონეთის ოთხ ქალაქში.

ბატონო ანდრო, ამ სამი წლის განმავლობაში, რაც თქვენ ბათუმის თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელი ბრძანდებით, ყველაზე დიდი გასტროლი ეს იყო?

მე მგონი, ბოლო ოცდაათი წლის განმავლობაში, ყველაზე დიდი გასტროლი იყო...

ვნახე რეჟისორ გიორგი შალუტაშვილის სპექტაკლი „ომის ღმერთი“, ბათუმის დასის არტისტები მთელი ძალისხმევით თამაშობდნენ და დარბაზში შევნიშნე აჭარის კულტურის მინისტრი, ასევე კულტურის სამსახურის წარმომადგენლები. მერე, შეხვედრაზე შევამჩნიე მათი არაჩვეულებრივი დამოკიდებულება თეატრის მიმართ. რასაკვირველია, თბილისშიც დადიან სპექტაკლებზე კულტურის სამინისტროს წარმომადგენლები, მაგრამ ბათუმში მათ განსაკუთრებული დამოკიდებულება ჰქონდათ, იქნებ ეს მომეჩვენა, ვინაიდან სტუმრად ვიყავი?

არა! არ მოგეჩვენათ, იმიტომ რომ თქვენ ვინც ჩამოთვალეთ, ეს ის ხალხია, ვინც ამ დარგისთვის  მაქსიმუმის გაკეთებას ცდილობს და მათ ეს კარგად გამოსდით. აჭარის კულტურის სამინისტროში ძალიან ტაქტიანი ადამიანები არიან და შესაძლებლობის ფარგლებში, თეატრისთვის ყველაფერს აკეთებენ... აი, სულ ცოტა ხნის წინ, როცა ყველა თეატრის ბიუჯეტი ათი პროცენტი შეამცირეს, აჭარამ კი არ შეამცირა, პირიქით, თეატრის ბიუჯეტს თხუთმეტი პროცენტი მოუმატა. შეიძლება ეს ძალიან დიდი თანხა არ არის, მაგრამ ეს ხელისუფლების კონკრეტული გამოხატულებაა იმის მიმართ, რაც  ჩვენ თეატრში ხდება, ესე იგი, მათ დადებითად შეაფასეს თეატრის მთელი კოლექტივის თავდაუზოგავი შრომა, წაგვახალისეს და დღეს ჩვენ გამორჩეული მდგომარეობა გვაქვს, თუმც ეს არ ნიშნავს იმას, რომ მათ კონკრეტული შენიშვნები არ აქვთ. აქ საუბარია მარკეტინგზე, ამ თვალსაზრისით კიდევ უფრო მყარად უნდა დავდგეთ ფეხზე და რა თქმა უნდა, ამ შენიშვნას მე ვეთანხმები.

კონკრეტულად, რომ გვითხრათ, რას გულისხმობთ, ბატონო ანდრო?

ბათუმში მიჩვეულები არიან მოსაწვევებს და ხალხს, ხშირ შემთხვევაში, არ უნდა „სალაროს გავლით“ სპექტაკლზე დასწრება. ეს ეხება იმ ფენას, რომელიც წლების განმავლობაში მოსაწვევს მიეჩვია და როცა დღეს ამბობ, რომ მოსაწვევი აღარ იქნება... თუმცა მას, შეიძლება ბილეთის ფულიც არ ჰქონდეს და ამიტომ ისევ და ისევ ვუგზავნით მოსაწვევს, მაგრამ ჩვენ ვართ სახელმწიფო ორგანიზაცია და რა თქმა უნდა ვიზრუნოთ, როგორ დავხარჯოთ სახელმწიფო ფული, რომ ელემენტარული, ღირსეული ამონაგები მაინც გვქონდეს... ამ მიზნით ჩავატარეთ სამენეჯერო, სამარკეტინგო ტრენინგები და ვცილობთ მოწოდების სიმაღლეზე ვიყოთ, ვგულისხმობ ახალი ტექნოლოგიების დანერგვას და ვიმედოვნებ, რომ ჩვენი მცდელობები კონკრეტულ შედეგს გამოიღებს...

ახალგაზრდა თაობა დაინტერესებულია თეატრით? მე მგონი, ყველა თეატრისთვის, ეს საკითხი ყველაზე რთული გადასაწყვეტია...

სწორედ ამ მიმართულებით ვმუშაობთ აქტიურად. ახლა, რაშია საქმე? დღეს, თეატრში უნდა მოვიდეს ის თაობა, ვის მშობლებსაც, ბავშვობაში ბათუმის თეატრში მოსვლა უხაროდათ. გავიხსენოთ ის წლები, როცა ბათუმის თეატრში ძირითადად საოპერო ნაწარმოებებს დგამდნენ და დრამატული თეატრის წილი მწირი იყო. რასაკვირველია იდგმებოდა სპექტაკლები, იქმნებოდა სახეები, მაგრამ ქალაქის თუ რეგიონის კულტური ცხოვრების მთლიან მოცულობაში, მას დაბალი წილი ჰქონდა. ამდენად, თუ დედ-მამას თეატრმა გვერდით ჩაურა, ისინი შვილებსაც არ უბიძგებენ. დღეს ჩვენი თეატრი, ამ საკმაოდ მეტაფიზიკურ პრობლემას ებრძვის.

ამასთან, ბათუმი ხომ არ არის ის ქალაქი, სადაც მარტო თეატრი არსებობს და მეტი არაფერი, აქ ხომ უამრავი გასართობია, ცხოვრება ჩქეფს. სეზონზე უამრავი გასართობი ადგილებია და აი, ამ ქალაქში თეატრში უნდა მოიყვანო მაყურებელი და ის ჩვენი თანმიმდევრული მუშაობით, მოდის... თეატრის რეპერტუარში პრაქტიკულად ყველა ჟანრის სპექტაკლი გვაქვს. რა თქმა უნდა,  ყველა წარმოდგენა თანაბრად გადასარევი არ არის, მაგრამ მე შემიძლია ვთქვა, რომ ჩვენ ღირსეული სპექტაკლები გვაქვს: ზღაპრიდან დაწყებული,  კომედიით, ტრაგიკომედიის, ფსიქოლოგიური დრამით დამთავრებული. ასე რომ, ჩვენ თეატრში ყველა გემოვნების მაყურებელს გზა ხსნილი აქვს.

ბატონო ანდრო, თქვენ არა ერთი წარმატებული სპექტაკლი დაგიდგამთ რუსთაველის თეატრში, მარჯანიშვილის თეატრში და სხვა ფიცარნაგებზე, თქვენ კარგად იცნობთ დედაქალაქის მაყურებელს. რა განსხვავებაა თბილისელ და ბათუმელ მაყურებელს შორის?

საპრემიერო მაყურებელი, ბათუმშიც და თბილისშიც ერთნაირია ანუ ისეთივე კარგი, როგორიც დადიოდა 60-80-იან წლებში რუსთაველის თეატრში. მე ვგულისხმობ ძალიან მაღალი გემოვნების მაყურებელს, რომლიც ხელოვნების აქტს ძალიან ზუსტად აღიქვამს. ბათუმში არის ხალხი, ვის მოსაზრებას, კონკრეტულად ჩემ სპექტაკლს ვგულისხმობ, ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს და როცა მათ თეატრის კიბეებთან ვხედავ, ცოტა ვნერვიულობ: „ნეტა, სპექტაკლის შემდეგ, რას მეტყვიან“, მაგრამ არის ჩვეულებრივი მაყურებელი, არის თინეიჯერიც, ხომ? აქ თინეიჯერი უფრო უნდა შემოიტყუო, ვიდრე თბილისში. მინდა გითხრათ, რომ უფროსი ასაკის მაყურებელი ჭრელია, დაწყებული ინტელიგენტიდან, დამთავრებული ჯარისკაცით, რომელიც შეიძლება პირველად მოვიდა თეატრში. მთავარია, მაყურებლის რაოდენობა გავზარდოთ და ამას თავდაუზოგავი, თანმიმდევრული შრომით მივაღწევთ.

ამ ქალაქში არის ასეთი ჩვევა, დაახლოებით თვენახევარში ერთხელ, ბათუმის თეატრში აუცილებლად პრემიერა უნდა იყოს, ვინაიდან ბევრი ასე ფიქრობს: პრემიერაა, ღირს თეატრში შესვლა, შევხედავ, შევაფასებ იმას, რაც გააკეთა უცხოელმა, თბილისელმა თუ ბათუმელმა რეჟისორმა. რა თქმა უნდა მაყურებელი მატულობს. აბა, თუ ის „რევოლუციური გზით“ მოიყვანე, მალე წავა, მაგრამ მაყურებლის თეატრში სტაბილური სიარულის პროცესისთვის, საჭიროა სტაბილური და თანმიმდევრული მუშაობა.

აქვე უნდა გავითვალისწინოთ, ხალხის სოციალური მდგომარება, ყველას აქვს თუ არა თეატრში მოსვლის საშუალება?

საქართველოში სოციალური მდგომარება უცებ ვერ გამოსწორდება, ამას მრავალი წელი დასჭირდება და მე ვფიქრობ, რომ ყველა - თეატრში თუ მის გარეთ მყოფი, უნდა შეეჩვიოს იმ აზრს, რომ აქ მოსვლა, ეს არის გარკვეულწილად საოჯახო ბიუჯეტის შემცირება, შეიძლება ითქვას პატარა მსხვერპლშეწირვაც იმისთვის, რომ რაც საქართველოში იყო და არის, ვგულისხმობ თეატრალურ კულტურას - არ გაქრეს!.. არადა, დასაკარგი არ არის!

კონკრეტულად ბათუმის დასზე პოლონელმა კრიტიკოსებმა, იცით რა თქვეს, რომ ის ერთ-ერთი საუკეთესოა... აქ თითქოს ჯეროვნად არ ვაფასებთ ერთმანეთს, მაგრამ საკმარისია დისტანცია გაჩნდეს და მათ შეხედოს უცხოელმა, რომ ის უმალ ხედავს იმას, რაც თქვენ ბრძანეთ: „ლაღები, თავისუფლები!“ ეს ხომ ჩვენი სკოლის ძალიან ზუსტი, დამახასიათებელი თვისებაა, რაც ძალიან კარგად დაინახეს უცხოელებმა და თქვეს, რომ ამ ხალხს ყველაფერი შეუძლია - გროტესკით დაწყებული, ფსიქოლოგიური დრამით დამთავრებული, რომ ეს პოლიფონიურად მომუშავე დასია! და მინდა გითხრათ, რომ ამ მოსაზრებას აბსოლუტურად ვიზიარებ და ვეთანხმები. ძალიან კარგი დასი მყავს! შეიძლება ასაკობრივად ცოტა დაუბალანსებელი, მაგრამ ესეც დროთა განმავლობაში აღმოიფხვრება...

შემოქმედებითი თვალსაზრისით, რას მატებს თეატრს უცხოეთთან კავშირის და თანამშრომლობის პრინციპი?

ეს არის თვალთახედვის გაფართოება, ეს არის ახალი ტექნოლოგიების შეთვისება, ეს არის მუდამ ფორმაში ყოფნა. ეს არის ის, რომ ჩემი დასის მსახიობი, უკვე მზად არის ძალიან ბევრი გამოწვევისთვის, იმიტომ რომ სხვადასხვა მუშაობის ხერხები იცის და  ყველანაირი ღირებულებების სისტემაში ცდილობს მოწოდების სიმაღლეზე იყოს. როცა იაცეკ გლომბი, (სპექტაკლის „რამდენი დემონიც გნებავთ“ დამდგმელი რეჟისორი) ამბობს, რომ „ეს ჩემი საუკეთესო წარმოდგენაა!“ და მინდა გითხრათ, რომ დადგმული აქვს მთელ დუნიაზე - უკვე ძალიან კარგია! რეჟისორებს ბათუმის დასთან დაბრუნება უხარიათ, იმიტომ რომ  ამ მსახიობებთან მუშაობა საინტერესოა და რა თქმა უნდა, ეს პროცესი ცალმხრივი არ არის, მსახიობებსაც აინტერესებთ მათთან მუშაობა და სანამ ამ თეატრში ვარ, მე სულ ამის უზრუნველყოფაში ვიქნები, რომ დავპატიჟო საინტერესო რეჟისორები, ზომიერების ფარგლებში და რატომ? იმიტომ რომ სიამოვნებით მოვიწვევდი ვარლიკოვსკის, მაგრამ ის არ ჩამოვა, ვინაიდან მისი ჰონორარი, თითქმის ჩვენი თეატრის ერთი წლის ბიუჯეტია. ამიტომ, შესაძლებლობის ფარგლებში დავპატიჟებთ ძალიან სერიოზულ, წარმატებულ პროფესიონალებს ანუ ამ ამქრის ყველა იმ წარმომადგენელს, რასაც ჰქვია - მისი უდიდებულესობა დრამატული თეატრი! და როცა განახლებულ შენობაში შევალთ, ამ თეატრის გახსნას ვაპირებთ არა მორიგი საზეიმო საღამოთი, არამედ თანამედროვე, პრესტიჟული საერთაშორისო თეატრალური ფესტივალის დაფუძნებით და ამ ჩანაფიქრს მხარს უჭერს აჭარის კულტურის სამინისტრო, აჭარის მთავრობა.

და როდის არის დაგეგმილი ამ ფესტივალის ჩატარება?

2018 წლის დასაწყისში, ჩვენ უკვე დავიწყებთ მუშაობას ამ საერთაშორისო ფესტივალის მოსამზადებლად, სადაც გვეყოლება წარმომადგენლობითი დირექტორატთა საბჭო. ამ სამი წლის განმავლობაში ჩემი ამოცანა იყო, რაც შეიძლება ბევრი მეგობარი, მეტი პარტნიორი შეგვეძინა ევროპაში. ჩვენ გაფორმებული გვაქვს უამრავი მემორანდუმი და მე დარწმუნებული ვარ, რომ ბათუმის ილია ჭავჭავაძის სახელობის დრამატულ თეატრს ძალიან ბევრი მეგობარი ჰყავს უცხოეთში და ეს თეატრი არასდროს დარჩება მარტო და მისი ბედით ყოველთვის დაინტერესდებიან უცხოეთის ძალიან სერიოზული კოლექტივები.

როცა ბათუმი თეატრში ვარ და ვესწრები სპექტაკლს, მაქვს სიმშვიდის, სტაბილურობის შეგრძნება. ამ თეატრში ყველა, კაპელდინერით დაწყებული, მსახიობით დამთავრებული, პროფესიონალია, აღარაფერს ვამბობ თქვენზე, დირექტორზე... პრემიერაც მინახავს, რიგითი სპექტაკლიც და იმავე დამუფლებია. მე ამ უჩვეულო და ძალიან სასიამოვნო შეგრძნებას თქვენ პიროვნებას და პროფესიონალიზმს ვუკავშირებ...

(იცინის) გმადლობ... ჩვენ ვმუშაობთ ამაზე, თეატრი თეატრს უნდა ჰგავდეს, პრემიერის დღესაც კი აქ არ უნდა იყოს ისტერიკა. ისტერიკას ნახავთ მიტინგზე, ქუჩაში, რიგში და ა. შ.

ჩვენი საუბრით მივხვდი, რომ უამრავი სამუშაო გაქვთ: დასის მოვლა, სტუმრების მიღება, პრემიერები და თქვენ ყველაფერს თვალყურს ადევნებთ, რასაკვირველია ეს თქვენი მოვალეობაც არის, მაგრამ მაინც როგორ ახერხებთ?

როცა თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელი ხარ, გვერდით უნდა გყავდეს ის კადრი, რომელიც თავის მოვალეობას კარგად ასრულებს, ამიტომ ყველა რგოლში მყავს ფანტასტიკური სპეციალისტები, გამოცდილი ხალხი. აქ მთავარია პროცესის ორგანიზაცია და მერე უკვე ყველაფერი თავისით იმართება, ანუ ველოსიპედი კი არ უნდა გამოიგონო, არამედ თეატრი აქციო თეატრად.

ბატონო ანდრო, თქვენ ცხოვრობდით თბილისში, ახლა ცხოვრობთ ბათუმში, ამასთან თბილისის თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტში, გყავთ სამსახიობო ჯგუფი, რას სირთულეებთან არის ეს დაკავშირებული?

ეს არის დაკავშირებული იმასთან, რომ კვირაში ერთხელ, ჩემი მანქანის საჭეს ვუზივარ, 800 კილომეტრს გავდივარ და არ ვიცი - პედაგოგი ვარ, სამხატვრო ხელმძღვანელი თუ მძღოლი. სამსახიობო ჯგუფთან მუშაობა, რთული ფენომენია, ძალიან მიყვარს ჩემი სტუდენტები და როცა სამხატვრო ხელმძღვანელად დამნიშნეს, პატიოსნად ვთქვი - თუ ჯგუფისთვის საზიანო იქნება ჩემი აქეთ-იქით სიარული, თავს დავანებებ, მაგრამ ასე არ მოხდა. ჩვენ გავაკეთეთ წინასადიპლომო სპექტაკლი... ამასწინათ ჩემმა სტუდენტმა, ნუგზარ გაჩავას სპექტაკლში მთავარი როლი ითამაშა და ბათუმის თეატრის დასმა ის ძალიან კარგად მიიღო და მინდა გითხრათ, უცხო ადამიანის მიღება დასში ადვილი არ არის, მაგრამ ყველაფერი საუცხოოდ წარიმართა.

იქნებ ეს თქვენი დამსახურებაა?

არა! ადამიანს ზრდილობას, სულგრძელობას ვერ დაავალდებულებ! ჩემი, როგორც სამხატვრო ხელმძღვანელის პრინციპი ასეთია - მაქსიმალურად შევუწყო ხელი ადამიანის კარგ თვისებებს და მე ვაკეთებ იმას, რისიც მწამს და რაც მგონია რომ გასაკეთებელია  და თუ ამან შედეგი გამოიღო, ბედნიერი არ უნდა ვიყო? ყოველთვის ვიქნები - ის ანდრო ენუქიძე, რომელსაც უღირს თავისი ხელობის სწორად წამართვა, ოსტატობის ინსტრუმენტების მუდმივი „გალესვა“ და კიდევ, სულ იმაზე ვფიქრობ, რომ ვიყო კარგი რეჟისორი!..

P. S. წერილი გამოქვეყნებულია ჟურნალში „თეატრი და ცხოვრება“.